Ο «ΜΗΡΥΚΑΣΜΟΣ» ΤΩΝ ΣΚΕΨΕΩΝ : Όταν το μυαλό «κολλάει»!

Sat Mar 2021
Ο «ΜΗΡΥΚΑΣΜΟΣ» ΤΩΝ ΣΚΕΨΕΩΝ : Όταν το μυαλό «κολλάει»!
Ο "μηρυκασμός"  δεν είναι παρά η αδιάλειπτη επανάληψη τραυματικών αναμνήσεων, δύσκολων συναισθημάτων και οδυνηρών εμπειριών του παρελθόντος που τις προβάλουμε ξανά και ξανά στην οθόνη του μυαλού μας. Το αποτέλεσμα είναι να πονάμε, να ακινητοποιούμαστε από τα δύσκολα συναισθήματα που αισθανόμαστε μιας και οι σκέψεις μας είναι αρνητικές, σκοτεινές και απέλπιδες γύρω από αυτά.
 
Μια όχι και τόσο ευχάριστη κατάσταση στην οποία κάνουμε ξανά και ξανά τις ίδιες αρνητικές σκέψεις γύρω από κάτι που έχει συμβεί στο παρελθόν και μας έχει πληγώσει.
 
Στην ψυχολογία αυτό το λέμε «μηρυκασμό» (rumination) ή «αναμάσημα» και δεν είναι παρά η προσπάθεια που καταβάλει ο άνθρωπος να θεραπεύσει ένα πόνο με το λάθος τρόπο.
 
Και ο λάθος τρόπος είναι η εμμονή του να επαναλαμβάνει τις ίδιες αρνητικές σκέψεις ξανά και ξανά, αναζητώντας έτσι τα αίτια και τη λύση στο πρόβλημα του παρελθόντος που τον ταλαιπώρησε.
 
Δυστυχώς, όμως, με τον τρόπο αυτό όχι μόνο δεν ξεκαθαρίζει η κατάσταση, αλλά αντίθετα, το άτομο με το «κολλημένο μυαλό» τείνει προς την κατάθλιψη, τις ενοχές, την αυτολύπηση, τη βουλιμία, το άγχος, τη χρήση ουσιών και το θυμό προς τον εαυτό του.
 
Με άλλα λόγια, το μυαλό κολλάει στο αναμάσημα επειδή έτσι νομίζουμε ότι θα βρούμε τις απαντήσεις στα προβλήματα που μας ταλαιπώρησαν ως αποτέλεσμα κάποιων άσχημων εμπειριών που βιώσαμε.
 
Το αντίθετο όμως, συμβαίνει.  Η λύση απομακρύνεται. Το συμβάν που μας προξένησε πόνο «ανασταίνεται» και προβάλλεται ξανά και ξανά μέσα στο μυαλό μας, διαιωνίζεται και εξακολουθεί να μας πονάει και να πυροδοτεί δύσκολα συναισθήματα.
 
Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν τρόποι να σταματήσει κάποιος το «μηρυκασμό» και να κατορθώσει με λίγη προσπάθεια, να ξεκολλήσει το μυαλό του.
 
Ας δούμε μερικούς από αυτούς τους τρόπους:
 
  1. Να μάθουμε να δίνουμε όνομα στα συναισθήματα μας. Κάθε συναίσθημα που δεν το κατονομάζουμε μπορεί να παρερμηνευθεί με κάποιο άλλο.   Αφού το κατονομάσουμε να αποδεχτούμε ότι είναι υπαρκτό και το βιώνουμε.
 
  1. Να δημιουργήσουμε ένα πρόγραμμα δραστηριοτήτων που μας είναι ευχάριστες και μας γεμίζουν χρόνο που αν δεν κάναμε κάτι θα τον αφιερώναμε στο «μηρυκασμό». Τέτοιες δραστηριότητες μπορεί να είναι η γυμναστική, η συμμετοχή σε ομαδικές δραστηριότητες όπως ο εθελοντισμός, ο χορός, οι εκδρομές ή ακόμα και καφές με καλούς φίλους.
 
  1. Να μάθουμε να εστιάζουμε την προσοχή μας στο παρόν. Στο «εδώ και τώρα». Κάτι που αποτελεί σημαντικό μέρος στη διδασκαλία της Μεθόδου μας «Δημιουργώντας ένα Καινούργιο Εαυτό».
 
  1. Να εντοπίζουμε τι ακριβώς είναι αυτό που μας ενοχλεί, μας θυμώνει, μας πικραίνει κάθε φορά που αναμασάμε. Να το διευκρινίσουμε στον ίδιο μας τον εαυτό. Πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να κάνουν κάτι τέτοιο και χρειάζονται βοήθεια ειδικού.
 
  1. Να σκεφτούμε ποιο μπορεί να είναι το χειρότερο πιθανό σενάριο που μπορεί να συμβεί. Να αναλύσουμε τι μπορεί να συμβεί προς το χειρότερο και να φτιάξουμε ένα σχέδιο δράσεων ώστε αν τυχόν συμβεί, να το αντιμετωπίσουμε.
 
  1. Να αμφισβητήσουμε τις σκέψεις που κάνουμε όταν «αναμασάμε» και να διερευνήσουμε αν αυτές είναι «παγίδες του μυαλού», έτσι όπως έχουμε μάθει μέσα από τις ασκήσεις της Μεθόδου. Να μερικές ερωτήσεις αμφισβήτησης που μπορείτε να δοκιμάσετε:
 
  • Είμαι 100% σίγουρος/η ότι αυτό είναι αλήθεια;
  • Αυτή η σκέψη με εξυπηρετεί αυτή τη στιγμή;
  • Μήπως θα ήμουν καλύτερα αν δεν την έκανα;
  • Αν την έδιωχνα πως θα ένοιωθα;
 
  1. Να αναζητήσουμε το μάθημα ή τα μαθήματα που βγαίνουν από την εμπειρία αυτή. Θυμηθείτε κάθε άσχημη εμπειρία κουβαλάει δυο πράγματα. Πόνο και Μάθημα. Αν εστιάσουμε την προσοχή μας στον πόνο, χάνουμε το μάθημα, με αποτέλεσμα να είναι πολύ πιθανόν στο μέλλον να επαναλάβουμε το ίδιο λάθος και να βιώσουμε τον ίδιο πόνο.
 
  1. Να βάλουμε καινούργιους στόχους στη ζωή μας και να φτιάξουμε ένα όραμα που επιθυμούμε να δημιουργήσουμε για τον εαυτό μας στο μέλλον.
 
  1. Να φροντίσουμε να βελτιώνουμε και να δυναμώνουμε συνέχεια την αυτό-εκτίμηση και την αυτοπεποίθηση μας μέσα από καθημερινές μικρές και μεγάλες δράσεις.
 
  1. Να κάνουμε διαλογισμό, ειδικά ενσυνειδητότητας (mindfulness).
 
  1. Να μιλήσουμε σε κάποιους καλούς και έμπιστους φίλους μας γύρω από αυτό το θέμα.
 
  1. Να μάθουμε μια βασική τεχνική επίλυσης προβλημάτων και να τη χρησιμοποιούμε. Τα βήματα της είναι τα εξής:
 
  • Περιγράφω με ακρίβεια και σαφήνεια το πρόβλημα
  • Ξεκαθαρίζω τι ακριβώς θέλω να κάνω σχετικά με αυτό (βάζω στόχο)
  • Καταγράφω τα βήματα που θα κάνω ώστε να επιτύχω το στόχο μου αυτό
  • Φτιάχνω ένα αναλυτικό σχέδιο επίτευξης του
  • Κάνω το πρώτο βήμα και συνεχίζω
 
Θεραπευτικά, h Γνωσιακή Συμπεριφορική  Θεραπεία  (CBT)μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην μείωση του μηρυκασμού και παράλληλα, οι θεραπείες «Τρίτου Κύματος» της Γνωσιακής όπως η Rumination Focused CBT (RFCBT) ή στα Ελληνικά, η Εστιασμένη στο Μηρυκασμό ΓΣΘ.